Prikkelverwerking

Bij mensen met autisme kunnen prikkels zoals geluiden, licht of aanraking veel intenser binnenkomen dan bij mensen zonder autisme. Hun hersenen hebben moeite met het filteren en organiseren van deze informatie, wat kan voelen als een constante stroom van overweldigende prikkels. Dit kan leiden tot stress en overprikkeling, omdat hun zintuigen voortdurend extra informatie verwerken die moeilijk te negeren is. Deze overprikkeling kan uitmonden in vermoeidheid en onrust, waardoor ze vaak behoefte hebben aan een rustige, voorspelbare omgeving om te kunnen ontspannen en zich weer op te laden. 

Middelbare scholen bevatten een grote hoeveelheid prikkels: 

• Geluid: drukke gangen, luidruchtige klassen en het geluidsniveau tijdens de pauzes;
• Licht: fel of flikkerend licht in klaslokalen of gangen;
• Sociale interacties: je bent constant in het bijzijn van je klasgenoten en deze sociale interacties kunnen als complex en vermoeiend worden ervaren, vooral bij meiden doordat ze zichzelf constant maskeren;
• Veranderingen: onverwachte verwachtingen in het rooster of onduidelijke instructies kunnen als verwarrend en stressvol worden ervaren.

Dit zijn enkel een paar voorbeelden van factoren die kunnen leiden tot overprikkeling. Als je als leerling met autisme hier elke dag mee moet dealen, dan kan dat erg zwaar zijn. Door langdurige overbelasting van prikkels kunnen mensen met autisme zelfs een autistische burn-out krijgen.

De dagelijkse blootstelling aan intense zintuiglijke prikkels zorgt ervoor dat ze extreem uitgeput raken. Hoewel een gewone burn-out dus wordt veroorzaakt door langdurige werkgerelateerde stress hoeft dit bij een autistische burn-out niet het geval te zijn: het dagelijks leven op een middelbare school kan al genoeg zijn om het hele lichaam uit te putten. Herstel kan tijd kosten, met speciale aandacht voor het verminderen van zintuiglijke prikkels en het bieden van een ondersteunende omgeving die rekening houdt met autistische behoeften. Dit gaat helaas vaak niet op middelbare scholen, waardoor herstel erg lang kan duren.

Hoe kun je ze hierbij helpen?

1. Koptelefoons: Sta het gebruik van noise-cancelling koptelefoons toe tijdens zelfstandig werken om externe prikkels te verminderen.
2. Instructies: Schrijf instructies voor opdrachten duidelijk op (stap voor stap). Mensen met autisme kunnen namelijk moeite hebben met het verwerken van verbale instructies. 
3. 'Rustruimte': Zorg voor een rustige ruimte waar de leerling zich kan terugtrekken als het te druk of overweldigend wordt, zoals een leeg klaslokaal of een aangewezen rustruimte. (Tip: zorg ervoor dat niet meerdere leerlingen deze plek aangewezen krijgen! Zo wordt de 'rustige' plek niet rustig.)
4. Ruimte: Als ze aangeven dat het allemaal even te veel is, geef ze dan de ruimte om hun eigen ding te doen. Denk bijvoorbeeld aan even een rondje lopen of muziek luisteren.
5. Geluid: Als je een filmpje aan de klas wilt laten zien, check dan van te voren dat het geluid niet al te hard staat. Plotselinge harde geluiden kunnen bij mensen met autisme als een klap binnenkomen.
6. Time-out: Meiden met autisme kunnen moeite hebben met het herkennen van hun overprikkeling: soms hebben ze helemaal niet door dat ze overprikkeld zijn. Je zou ze hierbij kunnen helpen door op ze te letten en op tijd in te grijpen. Ze zouden dan even een time-out kunnen nemen.
7. Vaste plek: Een vaste plek kan helpen om de energie beter te verdelen en zich veiliger te voelen. Het kiezen van een strategische plek, zoals een stoel achter in het lokaal of bij een raam, kan verder bijdragen aan het minimaliseren van zintuiglijke overbelasting.